Budaya Makanan Cina Peranakan Terengganu dan Kelantan

Book excerpt: Monograf ini meninjau budaya makanan dua kumpulan Cina Peranakan yang menetap di pantai timur Semenanjung Malaysia, iaitu Cina Peranakan Tirok di negeri Terengganu dan Cina Peranakan Pasir Parit di negeri Kelantan. Tumpuan utamanya adalah terhadap dua jenis makanan yang memperlihatkan kedinamikan kedua-dua kumpulan Cina Peranakan ini menyelaraskan identiti mereka, iaitu identiti Melayu yang dipupuk menerusi proses akulturasi dan identiti asal yang diwarisi daripada generasi awal. Dua jenis makanan tersebut ialah makanan harian dan makanan upacara penyembahan nenek moyang. Dari segi makanan harian, kedua-dua kumpulan Cina Peranakan ini amat dipengaruhi oleh budaya makanan penduduk Melayu tempatan. Dengan kata lain, makanan harian mereka menonjolkan proses lokalisasi makanan yang cukup ketara. Walau bagaimanapun, makanan harian yang disediakan oleh mereka itu turut terdiri daripada makanan hibrid yang mengadunkan budaya makanan yang berbeza. Biarpun makanan hibrid ini hanya disediakan sekali sekala, ia tetap merupakan satu kontradiksi dalaman kepada budaya makanan harian mereka, lebih-lebih lagi makanan hibrid tersebut rata-rata membabitkan penggunaan bahan masakan yang istimewa kepada orang Cina tetapi dilarang oleh agama Islam. Sementara itu, makanan upacara penyembahan nenek moyang yang disediakan oleh mereka itu bertujuan untuk memperkukuh ikatan primordial mereka dan oleh itu, makanan tersebut terdiri daripada makanan yang sama ada memperlihatkan identiti makanan Cina yang ketara atau simbolisme makanan yang dapat mendukung pengekalan dan kesinambungan salasilah keturunan dan persanakan keluarga mereka. Namun, terdapat juga kontradiksi dalaman dari segi penyediaan makanan ini kerana sesetengah makanan yang disediakan oleh mereka itu terdiri daripada makanan tempatan dan makanan hibrid yang menyebabkan penghakisan identiti primordial mereka. Pendek kata, kedua-dua jenis makanan ini menonjolkan kekompleksitian Cina Peranakan Tirok dan Pasir Parit menyelaraskan identiti mereka menerusi budaya makanan mereka yang bersifat silang budaya itu.